Gastlessen op school

Het nieuwe zonnestelsel 

prof. dr. Marc Gyssens

In juli 2015 kwam de New Horizons satelliet aan bij Pluto en leerden we eindelijk meer over dit ver verwijderd lid van ons zonnestelsel.
In 2006, het jaar dat New Horizons gelanceerd werd, verloor Pluto wel de planeetstatus. We zijn dus van negen naar acht planeten gegaan. Deze cosmetische heropsmuk van het zonnestelsel is slechts een afgeleide van alles wat de laatste vijftien jaar werd bijgeleerd over hoe het zonnestelsel in elkaar zit en hoe het ontstaan is. Ondertussen staat de exploratie van ons zonnestelsel vanuit de ruimte niet stil.
Bovendien nemen we nu ook steeds vaker planeten bij andere sterren waar, waardoor we eindelijk, althans in principe toch, in staat zijn ons eigen zonnestelsel te vergelijken met andere planetenstelsels.

Voor wie: leerlingen tweede en derde graad SO

Ontstaan en levensloop van sterren 

prof. dr. Marc Gyssens

Sterren ontstaan uit samentrekkende gaswolken. Rond een vormende ster ontstaat soms ook nog een planetenstelsel. Nadat de ster voor langere of kortere tijd 'normaal' licht en warmte uitstraalt, wordt ze op het einde van haar levensloop instabiel, wat leidt tot een minder of meer explosief einde. In extreme gevallen kan daarbij een zwart gat worden gevormd.
Zowel de kernreacties die aan de basis liggen van de energieproductie van een ster als kernreacties die optreden bij het levenseinde van een ster zijn ook verantwoordelijk voor de vorming van de meeste chemische elementen, inclusief deze waaruit wij zijn opgebouwd.
In feite bestaan we allemaal uit sterrenstof…

Voor wie: leerlingen derde graad SO

Kosmologie, de wetenschap van alles

prof. dr. Marc Gyssens

Hoe zeker zijn we dat het heelal begonnen is met een “big bang”? Blijft het heelal uitdijen of zal het ooit terug inkrimpen tot een “big crunch”? Vertraagt of versnelt de uitdijing? Welke rol spelen zogenaamde donkere materie en donkere energie in dit proces? Waarnemingen en metingen van vooral de laatste twintig jaar hebben ons enorm veel bijgeleerd over de antwoorden op deze vragen en... tegelijk vele nieuwe vragen opgeworpen.

Voor wie: leerlingen derde graad SO

Artificiële Intelligentie: kunnen computers denken?

prof. dr. Jan Van den Bussche

Kunnen computers denken?
Het is een vraag die ons al lang bezighoudt. Alan Turing, één van de grondleggers van de informatica, voorspelde in 1951 dat tegen het jaar 2000 computers zouden kunnen denken en stelde ook een test voor om dit te controleren.
We leggen de Turing test uit, bekijken via het Internet een aantal bestaande pogingen om de test te doorstaan (ze falen allemaal nogal jammerlijk) en besluiten dat we nog niet ver staan.
Langs de andere kant bekijken we een aantal logische denkpuzzels die de computer zonder problemen en heel snel kan oplossen.

Voor wie: leerlingen zesde jaar ASO, min. 6 uur wiskunde

Zijn er berekeningen die zelfs een computer niet kan maken?

prof. dr. Jan Van den Bussche

Soms wordt de indruk gewekt dat een computer elk wiskundig vraagstuk kan oplossen, als hij er maar genoeg tijd voor krijgt. Via interactieve oefeningen behandelen we wiskundige vraagstukjes, die de computer niet kan oplossen.
Daarna bekijken we vraagstukken die de computer wel kan oplossen maar waar snelle berekeningsmethoden ontbreken, zodat de computer soms eeuwen moet rekenen. Zo leren de leerlingen dat informatica eigenlijk een exacte wetenschap is, waar sommige zaken niet kunnen, andere heel snel kunnen, en andere nog niet opgelost zijn

Voor wie: leerlingen zesde jaar ASO, min. 6 uur wiskunde

Virtuele personen

Prof. dr. Fabian Di Fiore

Virtuele personen zijn niet meer weg te denken van ons scherm: van spelletjes, acteurs, presentatoren, receptionistes tot zelfs volledig virtuele muziekgroepen. We bekijken welke technologie voorhanden is om virtuele personen te ontwerpen en te animeren. Tevens gaan we na of de grens tussen realiteit en virtuele personen ooit volledig zal vervagen.

Voor wie: leerlingen derde graad ASO, min. 6 uur wiskunde

Toeval of niet? De kracht van statistiek en data science

prof. dr. Roel Braekers

Door de groeiende kracht van computers en hun toepassingen/apps wordt de laatste jaren heel veel van ons menselijk doen en handelen opgeslagen als gegevens. Constant online zijn met je smartphone levert heel wat informatie op. Omdat iedereen uniek is, lijkt het alsof al deze gegevens nutteloos zijn.

In deze gastles tonen we aan hoe je met behulp van statistiek inzicht verwerft in al deze unieke gegevens om maatschappelijke trends te ontdekken en om hieruit vloeiende problemen beter te begrijpen. Verder tonen we aan hoe statistiek gebruikt wordt in onze maatschappij om bijvoorbeeld de kwaliteit van ons voedsel te monitoren en te verbeteren, om epidemieën uit te roeien…

Voor wie: leerlingen uit de derde graad SO, met kennis van wiskunde en statistiek