Vijf mobiliteitswetenschappers winnen ‘AXA Award 2022’

Met deze awards bekroont AXA elk jaar de beste masterproeven rond verkeersveiligheid, mobiliteit en duurzaamheid met maatschappelijke relevantie en dat zowel nationaal als internationaal.

Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Lydia Peeters: “Van harte proficiat aan de laureaten met het winnen van de ‘AXA Award 2022’. Samen werken aan een duurzame en veilige mobiliteit is uitermate belangrijk. Deze nieuwe lichting mobiliteitswetenschappers bestaat dan ook uit belangrijke bondgenoten om het verkeer in Vlaanderen vlotter, veiliger en duurzamer te maken. Met Vlaanderen doen we alvast de nodige investeringen in fiets, duurzaamheid en verkeersveiligheid, met speciale aandacht voor onze actieve weggebruikers o.a. fietsers en voetgangers. Ik wens de laureaten alvast veel succes in hun carrière.”

Manager Corporate Responsibility bij AXA Belgium, Dina Iosifidis: "Duurzaamheid staat centraal in onze visie. Als grote speler op de Belgische markt voor autoverzekeringen wil AXA Belgium hierin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen, bijdragen tot duurzame economische ontwikkeling en tot de belangen van de maatschappij in het algemeen. Wij ondersteunen graag concrete initiatieven, zoals deze masterproeven van de studenten mobiliteitswetenschappen die de verkeersveiligheid verbeteren, mobiliteitsvraagstukken oplossen en bijdragen aan duurzaamheid.

De vijf studenten kregen tijdens hun proclamatie, bovenop hun masterdiploma mobiliteitswetenschappen, ook een AXA-award overhandigd ter waarde van 200 euro.

Kom alles te weten over de bekroonde masterproeven!

Masterproef Brent Peeters: "Slimme verlichtingsoplossingen om de verkeersveiligheid in Vlaanderen te verbeteren."

Kunnen innovatieve verlichtingssystemen het gedrag van voetgangers en automobilisten beïnvloeden bij oversteekvoorzieningen?

Wetenschappelijke literatuur heeft er zich recent vaker over gebogen, maar echte kennis en resultaten over de impact zijn nog niet beschikbaar.

Deze masterproef legt zich daarom toe op de studie van verlichtingssystemen die de verkeersveiligheid in Vlaanderen ten goede kunnen komen.

In een eerste deel van de masterproef werd het zebrapad aan de Blauwe Boulevard in Hasselt onder de loep genomen. Aan weerszijden van dit zebrapad zijn ledstrips in de grond geïnstalleerd die gelinkt zijn aan de voetgangerslichten en oplichten in de kleur van het voetgangerslicht. De leds worden groen indien je mag oversteken, rood indien je moet wachten.

Uit een enquête bij Hasseltse voetgangers blijkt dat gebruikers van dit zebrapad gematigd positief zijn over het zebrapad en ook weten hoe het zebrapad functioneert. Echter, de voetgangers zijn niet overtuigd dat de ledstrips vermijden dat iemand zijn of haar smartphone zal gebruiken tijdens het oversteken. Ook uit de observaties blijkt er momenteel geen bewijs dat dit innovatief verlichtingssysteem zorgt voor een betere verkeersveiligheid.

In een tweede deel van de masterproef werd het experimenteel verlichtingssysteem van het bedrijf “Bitlogicx" onderzocht. Dit systeem bestaat uit vier miniatuur verlichtingspalen die met sensoren geactiveerd kunnen worden en die voordelen bieden op vlak van energieverbruik en vermindering van lichthinder. Van zodra de sensor van dit systeem een obstakel detecteert stuurt het een signaal waardoor de lamp van de verlichtingspaal brandt. Zo worden weggebruikers gewaarschuwd en is er minder permanent licht. Lichthinder is immers schadelijk voor de menselijke gezondheid en ecosystemen. Dit systeem is in deze masterproef in technische gereedheid gebracht en is nu klaar om testen mee uit te voeren.

Kortom: een thesis die zich inzet voor meer verkeersveiligheid en een betere gezondheid!

Meer info: brent.peters@student.uhasselt.be

Masterproef Jeroen Beuls: "Maximale wachttijden van de zachte weggebruiker aan lichtgeregelde kruispunten."

Conflictvrije kruispunten waar zwakke weggebruikers nooit groen hebben als er voertuigen kunnen afslaan, worden de norm in Vlaanderen. Deze kruispunten moeten zorgen voor een reductie van het aantal verkeersdoden.

Echter, een mogelijk nadeel van conflictvrije kruispunten is dat (zachte) weggebruikers langer moeten wachten aan een lichtgeregeld kruispunt en het rode licht gaat negeren. Aangezien 21 procent van de voetgangers in België nu al aan roodlichtnegatie doet, ging  dit onderzoek over de maximale wachttijden en de wachttijdacceptatie van de zachte weggebruiker bij lichtgeregelde kruispunten.

De huidige gebruikte maximale wachttijden die zijn overgenomen van het 19 jaar oude ‘Vademecum Voetgangersvoorzieningen’ bedragen 90 seconden binnen de bebouwde kom en 110 seconden buiten de bebouwde kom. Deze dateren van 2003 en de vraag is of deze maximale wachttijden nog wel relevant en acceptabel zijn in een snel veranderende maatschappij.

Aan de hand van een Head-Mounted Immersive virtual reality-experiment ging Jeroen Beuls daarom met een VR-bril de maximale wachttijd van 57 proefpersonen na.

De deelnemers gaven ieder - in een gecontroleerde en geprogrammeerde omgeving -  voor drie verschillende kruispuntsituaties (rustig, normaal, druk) aan wanneer ze het wachten ‘vervelend, ‘onaangenaam’ en ‘ondraaglijk’ vonden.

Het onderzoek toont aan dat er een significant verschil is binnen en buiten de bebouwde kom tot het tijdstip dat het wachten gemiddeld ondraaglijk wordt bevonden. Deze komen overeen met 72 seconden wachten binnen de bebouwde kom en 110 seconden wachten buiten de bebouwde kom.

Aan deze hand van deze masterproef wordt aanbevolen om de huidige maximale wachttijden van de voetganger (en de fietser) in te korten. Zeker binnen de bebouwde kom. Ook wordt aanbevolen om veder te onderzoeken of dat deze wachttijden ook geschikt zijn voor fietsers.

Meer info: jeroen_beuls@student.uhasselt.be

Masterproef Hans Trines: "Analyse oversteken in smart cities."

Algemeen wordt aangenomen dat afleiding door smartphonegebruik ondertussen tot de grootste gevaren in het verkeer behoort.

Als gevolg van het gebruik van de smartphone, zijn autobestuurders minder oplettend, omdat ze op dat ogenblik een dubbeltaak uitvoeren.

Gelukkig zijn er verschillende bedrijven die inzetten op dit probleem en systemen aanleveren om enerzijds de zwakke weggebruiker meer te beschermen en anderzijds het gemotoriseerd verkeer extra te waarschuwen.

In de masterproef van Hans werd door observaties en bevragingen het systeem van Ledlite in Bree in detail onderzocht op gebied van efficiëntie, kennis en veiligheidsgevoel. Het systeem bestaat uit een verkeersbord en lampjes in de grond die beide oplichten als er een zwakke weggebruiker aankomt.

Het systeem blijkt goed te werken, want het werd geactiveerd bij iedere zwakke weggebruiker.

Nu rijst de vraag: Zijn de gedragingen van fietsers en gemotoriseerd verkeer verschillend bij een kruispunt met dit systeem t.o.v. een kruispunt zonder dit systeem?

Zo blijkt van wel! Tijdens de observaties blijkt dat gemotoriseerd verkeer 34% meer voorrang geeft aan fietsers bij het kruispunt met dit systeem t.o.v. een kruispunt zonder dit systeem.

Ook het gedrag van fietsers, nl. het kijkgedrag en het oversteekgedrag zijn opvallend verschillend zo blijkt uit de resultaten. Zij kijken en vertragen minder bij het kruispunt met dit systeem t.o.v. een kruispunt zonder dit systeem, en lijken dus eerder blindelings op het systeem te vertrouwen. Opvallend: tijdens de vragenlijststudie gaven zij aan dat ze zich niet veiliger zouden voelen bij dit systeem en dat ze zich dus niet anders zouden gedragen bij dit systeem.

Meer info: hans.trines@student.uhasselt.be

Masterproef Jeanly Syahputri: "Gevaarherkenningsvaardigheden van kinderen met autisme in het grootstedelijk gebied van Jakarta: een vergelijking van testprestaties en subjectieve evaluatie van ouders."

Kinderen in Indonesië zijn – door gebrek aan vaardigheden en kennis over voetgangersveiligheid – zeer kwetsbaar in het verkeer.

Eerdere studies suggereerden dat deze gebreken een grotere impact hebben op de verkeersveiligheid bij autistische kinderen. Aangezien ouders een belangrijke rol spelen bij het veilig reisgedrag van hun kinderen is de nauwkeurigheid van de perceptie van ouders omtrent de vaardigheden van hun autistische kinderen belangrijk.

Een negatievere kijk op de vaardigheden van een kind rond voetgangersveiligheid en gevaarherkenning kan bijvoorbeeld ook effectief de ontwikkeling van veilige voetgangersvaardigheden beperken.

Dit onderzoek focuste daarom op de gevaarherkenningsvaardigheden van kinderen met autisme in de metropoolregio Jakarta, Indonesië, door middel van een online vragenlijst met foto's waarop de kinderen moesten aangeven waar zich een gevaarlijke situatie zou kunnen voordoen.

Bovendien werden de prestaties van de kinderen vergeleken met de inschatting van hun ouders en vergeleken met een niet-autistische controlegroep.

Vergeleken met een controlegroep zonder autisme presteerden de kinderen met autisme slechter op de gevaarherkenningstests presteerden de autistische kinderen slechter op de gevaarherkenningstest.

Meer info: jeanly.syahputri@student.uhasselt.be

Masterproef Dimitrios Zavantis: "Autonoom rijden en geconnecteerde mobiliteitsmodellering: slim dynamisch verkeersbewakings- en handhavingssysteem voor geconnecteerde en intelligente mobiliteit."

Onze huidige mobiliteit overschrijdt nu een nieuwe – digitale – grens met toenemende automatisering en connectiviteit, waardoor voertuigen met elkaar, met de wegeninfrastructuur en met andere wegen en met andere gebruikers moeten kunnen "praten"

Voertuigen zonder bestuurder zullen ons leven veranderen, net zoals stoomtreinen en auto's dat deden. Ze kunnen de weg vrijmaken om de doelstellingen van VISION 0 te bereiken, nul ongevallen, nul dodelijke slachtoffers op onze wegen.

Echter, er heersen nog heel wat vragen rond zelfrijdende voertuigen,  zoals het niveau van infrastructuurondersteuning voor zelfrijdende voertuigen en hoe de interactie met andere voertuigen worden aangepakt. Ethische kwesties in verband met de overdracht van de verantwoordelijkheid van het rijden naar voertuigen moeten ook worden aangepakt. Onderzoekers, autoriteiten en belanghebbenden hebben ernaar gestreefd om antwoorden te geven, maar zij lijken het niet altijd met elkaar eens te zijn.

Zal er wel een indrukwekkende vermindering van ongevallen zijn wanneer volledige automatisering wordt bereikt?

• Kunnen voertuigen vrijelijk worden hergebruikt als het niet nodig is om hands-on te rijden? • Wat moeten we vanuit de huidige toestand veranderen om veilige automatisering te bereiken?
• Waar ligt de fout of aansprakelijkheid bij een ongeval?
• Wat gebeurt er tijdens de overgangsfase, wanneer menselijke chauffeurs de weg delen met kunstmatige intelligentie algoritmen?
• Wat voor soort systeem is nodig om geconnecteerde en intelligente mobiliteit te monitoren?

Met andere woorden, zelfrijdende mobiliteit belooft grote voordelen, maar roept ook serieuze vragen op.

Met een literatuuronderzoek, een overzicht en gegevens over bumperkleven ging Dimitrios aan de slag. Hij onderzocht hoe de chauffeurs, in geval van gemengd verkeer, veilig de weg kunnen delen met autonome voertuigen om de verkeersveiligheid te vergroten en vooral, om bumperkleven te voorkomen.

Dit is belangrijk aangezien 90% van alle ongevallen te wijten zijn aan menselijke fouten oa door bumperkleven.

Een masterproef met nog heel wat aanbevelingen rond autonoom rijden en geconnecteerde mobiliteit. Verder onderzoek naar de verschillende paramaters – zoals menselijk gedrag, infrastructuur, technologie, CAV's en AV's, perceptie van mensen, angsten en verwachtingen, wetten etc. is nodig.

Want…. “De oudste en sterkste emotie van de mensheid is angst, en de oudste en sterkste vorm van angst is angst voor het onbekende”. (Carleton R. N., 2016)

Meer info: dimitrios.zavantis@student.uhasselt.be