Valpreventie - Elkaar helpen bij verlies - Campus Class: 23 mei 2025

Valpartijen zijn een vaak voorkomend probleem. Ongeveer één op de drie thuiswonende ouderen valt eenmaal per jaar. Eén derde onder hen valt zelfs meerdere keren. Onder bewoners van een woonzorgcentrum zijn die cijfers nog hoger: ongeveer 50 tot 70% valt minstens 1 keer per jaar. Bij ouderen met dementie loopt het percentage vallers op tot 66%. 

Zowel persoonlijke als omgevingsfactoren kunnen bijdragen aan een val. Het is zelden één enkele oorzaak; vaak spelen meerdere factoren tegelijkertijd een rol. Veel ouderen onderschatten het probleem en zijn zich niet bewust dat het voorkomen van valpartijen mogelijk is. Gedachten zoals “vallen overkomt mij niet”, maar ook “ik ben te oud geworden”, en “er is niets meer aan te doen” zorgen ervoor dat ouderen niets doen aan hun valrisico.  

Tijdens de lezing blijven we stilstaan bij de oorzaken en gevolgen van een val, en kijken we hoe je een val kan voorkomen. 

Bio Prof. dr. Ellen Vlaeyen

Professor dr. Ellen Vlaeyen is verpleegkundige van opleiding en tenure track professor aan de faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen aan UHasselt. Daarnaast is ze ook verbonden aan het Academisch centrum voor verpleeg- en vroedkunde aan de KU Leuven. Haar onderzoek focust op twee pijlers: enerzijds geriatrische zorgaspecten zoals valpreventie, en anderzijds leiderschapsontwikkeling in de zorg. Ellen is ondervoorzitter van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) en samen met de collega’s onderzoeken we hoe we effectieve valpreventiemaatregelen best kunnen implementeren bij thuiswonende ouderen maar ook bij ouderen die in woonzorgcentra wonen.

Je kunt op heel veel momenten in het leven met ernstig verlies worden geconfronteerd, zowel in je eigen leven als in je onmiddellijke omgeving. Denken we maar aan het sterven van een familielid of een collega, een echtscheiding, een ongeneeslijke ziekte, verlies van je werk, leven met iemand met een beperking, verlies door onrecht, … Hoe kun je daarmee omgaan en familie, vrienden en collega’s ondersteunen? 

Mensen in verdriet en hun omgeving stellen zich allerlei vragen: Is het normaal dat je je na maanden nog zo verdrietig voelt? Is het nog ooit mogelijk om weer van het leven te genieten? Is het normaal dat je na een jaar nog kunt wenen om de dood van je moeder? Reageert ieder mens op dezelfde manier? Is het juist dat de tijd ‘alle wonden heelt’? Hoe kun je iemand in verdriet helpen en troosten? Hoe kun je een collega, die zijn partner of een kind heeft verloren, tegemoet treden op de eerste dag van zijn werkhervatting? Deze en vele andere vragen worden frequent gesteld door mensen in verdriet en hun omgeving. 

Om verlies te overleven moet je rouwarbeid verrichten. Je kunt mensen hierbij helpen of het hen moeilijker maken. Het is een opdracht van elke burger om mensen hierin behulpzaam te zijn. Maar misvattingen over wat adequaat omgaan is met verdriet maken dat velen niet naar mensen in verdriet durven gaan of verkeerd reageren.

Er worden tips aangereikt om zowel mensen in verdriet zelf als hun familie, hun vrienden, hun studie- en werkomgeving te leren wat helpt en niet helpt om te overleven. Meer weten kan je in verdriet helpen om je eigen reacties en gevoelens te verstaan en je beter te handhaven op moeilijke momenten. Als omgeving kun je leren de juiste ondersteuning te bieden en mensen in die cruciale periode van hun leven niet in de steek te laten.

Bio Prof. dr. emeritus Manu Keirse

Prof. dr. em. Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en dé specialist in België en Nederland als het over rouw en de laatste levensfase gaat. Zijn boeken zijn stuk voor stuk bestsellers en werden in vele talen vertaald. Ze worden geprezen omwille van hun grote toegankelijkheid en herkenbaarheid.