Project R-9251

Energiemodellering voor beleidsondersteuning om een kosteneffectieve en duurzame energietransitie in 2030 en 2050 mogelijk te maken. (Onderzoek)

Het EPOC 2030-2050 project ontwikkelt en implementeert energietransitiemodellen op Belgisch niveau met als tijdshorizon 2030 en 2050. Hiervoor bundelen veertien Vlaamse, Waalse en Brusselse onderzoekspartners de krachten in een tot op heden ongeziene samenwerking in de Belgische energiesector. In een eerste fase van het project worden parameters voor energietransitiemodellen verzameld en onderzocht door de partners. Deze parameters fungeren als de bouwstenen waarop energie- en marktmodellen gebaseerd zijn. Naast verwachte technologische evoluties wordt ook gekeken naar disruptieve innovaties die eerder verwacht worden richting 2050 zoals koolstof afvang en hergebruik of alternatieve batterijtechnologieën. Voor er gestart wordt met het ontwikkelen van de energiemodellen, wordt door de consortium partners gezamenlijk nagedacht over het kader waarin de energie transitie gemonitord en beoordeeld moet worden. De modelontwikkeling in de tweede fase draait rond lange-termijn energieplanning, waar een kostenoptimalisatie wordt uitgevoerd in een systeemmodel. De huidige modellen hebben hun beperkingen, zo wordt er bijvoorbeeld geen rekening gehouden met onzekerheden die gekoppeld zijn met regelgevende factoren, marktwerking en verdienmodellen van actoren. Ook de huidige modellen rond bevoorradingszekerheid zijn beperkt, zij voeren geen kostenoptimalisatie uit die de investeringsbeslissingen naar een duurzame samenleving in kaart brengt. Het doel van het EPOC 2030-2050 project is het in rekening nemen van bevoorradingszekerheid en hiermee gekoppelde onzekerheden in lange-termijn energiemodellen, waardoor er een lange-termijnvisie op 6 bevoorradingszekerheid in het Belgische energiesysteem kan gevormd worden. Hiervoor worden verschillende modules gelijktijdig ontwikkeld en met mekaar verbonden door het lange-termijn energiemodel. Modellen voor mobiliteit en biobrandstoffen, gebouwen en energie-efficiëntie, en warmtenetten met relevante opslagmogelijkheden worden ontwikkeld om de randvoorwaarden in energieplannings- en investeringsmodellen op realistische wijze te definiëren. Met de resultaten van het energieplanningsmodel wordt een systeemcheck van de bevoorradingszekerheid uitgevoerd, waar probabilistische methoden worden ontwikkeld om in te schatten hoeveel reservecapaciteit er beschikbaar dient te zijn naargelang de tijdsafhankelijke beschikbaarheid van hernieuwbare energiebronnen. Eveneens wordt deze systeemcheck uitgevoerd in de context van het hoogspanningsnet en de interconnecties met de buurlanden. Tot slot worden innovatieve marktmechanismen bestudeerd, waarbij wordt nagegaan wat de verdienmodellen zijn van de verschillende actoren en hoe deze een stimulans kunnen vormen voor het bereiken van de kosten-optimale situatie in het energieplanning model. De bevoorradingszekerheid van het systeem en de marktwerking worden op een dynamische manier toegevoegd aan de software van het energieplanning model. In een derde fase worden de modellen getest met de input parameters uit het eerste werkpakket om tot een realistische analyse van een kostenefficiënte en duurzame energietoekomst van België te komen. Centraal staat het bevoorradingszekerheidsaspect dat door de modellen in de tweede fase substantieel scherper kan worden gedefinieerd dan met de huidige modellen. Voor de modeltoepassing op de Belgische situatie worden door de partners gemeenschappelijk scenario's uitgewerkt in het kader van de evoluerende klimaatverandering in 2030 en 2050. Een laatste aspect betreft de veranderende situatie voor de doorsnee consument. Hervormingen in het energielandschap hebben niet alleen een impact op de rekening van de consument, maar ook nieuwe verdienmodellen worden beschikbaar. Doorheen het project wordt continu geïnterageerd met de besluitvormers, de industrie en andere belangengroepen in het Belgische energielandschap om de parameters, de modellen en de modelresultaten te valideren met een bredere groep van experten. Verschillende inter-regionale workshops worden georganiseerd om de samenwerking en kennisdeling tussen de regio's op gebied van energie te bevorderen. Internationale validatie wordt voorzien onder andere door deelname aan internationale conferenties en workshops, maar ook via de netwerken, onder meer in Europese projecten.

01 oktober 2018 - 31 mei 2023