Project R-14236

Is de nieuwe EU-verordening (EU 2023/1115) die de plaatsing en uitvoer verbiedt van bepaalde grondstoffen en producten die verband houden met ontbossing en aantasting van bossen voldoende om illegale houtkap te ontmoedigen? (Onderzoek)

De EU heeft het voortouw genomen in de strijd tegen ontbossing en aantasting van bossen. Al in 2003 probeerde ze illegaal kappen wereldwijd tegen te gaan door de invoering van FLEGT (Forest Law Enforcement Governance and Trade) en de vrijwillige deelnameovereenkomsten die daarbij horen. Deze actieplannen waren bedoeld om houtproducerende landen te helpen hun bosbeheer en governance te verbeteren door certificerings-/vergunningmethoden in te voeren en het proces transparanter te maken. Op deze manier kan de EU de illegale houtkap en de daarmee samenhangende handel aanpakken, wat de Unie weer zou helpen om de koolstofvoetafdruk te verminderen die wordt veroorzaakt door het consumptievermogen van de EU-burgers. Maar de onderhandelingen om deze actieplannen uit te voeren verliepen nogal traag en moeizaam vanwege de verschillende standpunten en administratieve structuren van de houtproducerende landen. Bovendien waren niet alle hou producerende landen bereid om deel te nemen en deze specifieke reden droeg bij aan het ontstaan van lekken in de handhaving van de actieplannen. Deze actieplannen hadden nog een andere tekortkoming: Europese houtproducerende landen (met name Oost-Europese landen die op dat moment geen lid waren van de EU) werden niet opgenomen in het programma of de EU probeerde niet om deze normen op hen toe te passen, waardoor het leek alsof de EU zich meer richtte op de tropische landen en niet overal en vooral niet in haar achtertuin. Maar om deze tekortkomingen te verhelpen, vaardigde de EU de Houtverordening uit met als doel illegaal gekapt hout van haar markt te weren. Hoewel deze verordening efficiënter was en juridische tanden had, was ze niet zo efficiënt als ze bedoeld was, voornamelijk vanwege de verschillen binnen de EU-lidstaten in de uitvoering van de verordening en de verschillende lekken die ze veroorzaakte. Om bovengenoemde redenen en na het uitvoeren van ex-postevaluaties van zowel het FLEGT-actieplan als de houtverordening, heeft de EU een nieuwe verordening uitgevaardigd die de tekortkomingen van de bovengenoemde actieplannen probeert te verhelpen en het toepassingsgebied ervan uitbreidt. De nieuwe verordening (EU 2023/1115 betreffende het op de markt van de Unie aanbieden en de uitvoer uit de Unie van bepaalde grondstoffen en producten die verband houden met ontbossing en aantasting van de bossen) breidt het toepassingsgebied uit door ook andere grondstoffen dan hout en de producten van die grondstoffen op te nemen. Voordat deze verordening van kracht werd, vroegen de vorige actieplannen alleen naar de legaliteit van het hout in het bronland en richtten ze zich alleen op hout, maar de nieuwe verordening breidt dit uit door niet alleen te eisen dat grondstoffen en producten legaal gekapt zijn, maar ook dat de genoemde grondstoffen en producten niet bijdragen aan ontbossing en/of aantasting van de bossen. De goederen en producten die onder de verordening vallen, zijn ook uitgebreid: waar de actieplannen voorheen betrekking hadden op hout en houtproducten, heeft de nieuwe verordening betrekking op vijf extra goederen en producten. Dit PHD-onderzoek zal proberen de illegale houtkap in Europa te bestuderen in het licht van de nieuwe verordening en de praktische toepassing van de verordening in geselecteerde EU-lidstaten. Daarbij zal worden onderzocht of deze verordening enig effect zal hebben op de vermeende houtkoorts en illegale houtkap in sommige lidstaten en op de bedrijven die daarbij betrokken zijn.

01 september 2023 - 31 augustus 2025