Project R-14482

Naar een constructieve en geïntegreerde aanpak van testamentaire erfenisbejaging in België (Onderzoek)

In dit doctoraatsproefschrift wordt juridisch-empirisch onderzoek gevoerd naar de testamentaire erfenisbejaging. Noch het Burgerlijk Wetboek, noch het Strafwetboek bevat een definitie van erfenisbejaging. Doorheen de tijd hebben de rechtspraak en de rechtsleer de contouren van dit begrip afgebakend. Traditioneel wordt gesteld dat er sprake is van testamentaire erfenisbejaging wanneer een begunstigde (legataris) of een derde frauduleuze middelen, listen of leugens hanteert die de vrije wil van de testator om te beschikken over zijn vermogen aantast, vermindert of beïnvloedt. Erfenisbejaging wordt dan ook doorgaans beschouwd als een bijzondere vorm van bedrog bij giften. Erfenisbejaging kan evenwel ook via ander instrumenten van preventieve, curatieve en repressieve aard worden bestreden. Het doel van het onderzoek is om een coherent kader voor een constructieve en geïntegreerde aanpak van testamentaire erfenisbejaging in België. Hiervoor dienen de instrumenten te worden geëvalueerd op basis van een vooropgesteld toetsingskader. Mogelijke toetsingscriteria betreffen onder meer: 1) het vrijwaren van de vrije en bewuste wil van de testator, 2) de effectiviteit van de instrumenten, 3) de efficiëntie van de instrumenten, 4) het vrijwaren van de belangen van de erfgenamen, 5) de interne coherentie van de instrumenten (intra-instrumentele coherentie) en 6) de onderlinge coherentie of samenhang tussen de instrumenten (inter-instrumentele coherentie). De resultaten van deze evaluatie zullen uitmonden in een aantal voorlopige voorstellen de lege ferenda die afgetoetst zullen worden bij juridische professionals waaronder magistraten, advocaten en notarissen. Hiervoor zullen de diepte-interviews en een heterogene focusgroep georganiseerd worden. Verder wordt een blik ove de grenzen heen geworpen via een rechtsvergelijking met Nederland en Frankrijk. Het samenvoegen van de resultaten biedt de mogelijkheid om finaal enkele voorstellen te formuleren voor een constructieve en geïntegreerde aanpak van testamentaire erfenisbejaging in België.

01 oktober 2023 - 30 september 2027