Project R-2902

Validatie en valorisatie van platwormen als modelsysteem in primaire toxiciteit screenings. (Onderzoek)

Om de toxiciteit van stoffen - aanwezig in het milieu, het voedsel of in geneesmiddelen- na te gaan, vinden er momenteel screenings op een brede waaier aan organismen en systemen plaats. De meeste modelsystemen beschikken immers maar over een beperkt repertoire aan responsen. Vaak zijn deze organismen duur in onderhoud en manipulatie en zijn ze niet geschikt voor veel uiteenlopende technieken. Hierdoor kunnen de kosten en de tijd, die geïnvesteerd moeten worden in toxiciteitstesten, hoog oplopen. In deze studie worden de platwormen Schmidtea mediterranea en Macrostomum lignano voorgesteld als nieuwe modelorganismen voor toxiciteitsassays. Deze organismen zijn gevoelig voor lage concentraties van externe toxines en vertonen snel toxische responsen. Hun gelijkenissen met vertebraten in anatomische, fysiologische en biochemische organisatie, zorgen ervoor dat ze voor heel wat toxische stoffen ook een gelijkaardige gevoeligheidsrespons vertonen. Hiernaast beschikken ze over een goed georganiseerd zenuwstelsel, met veel dezelfde neuroactieve compononenten als vertebraten zoals de mens en een uitgebreid gedragsrepertoire. De eigenschap die S. mediterranea en M. lignano echter het meest bijzonder maakt, is de aanwezigheid van een totipotent, somatisch stamcelsysteem, bestaande uit neoblasten, dewelke de platworm een enorm regeneratief potentiaal verlenen. Aangezien neoblasten de enige delende cellen in de adulte platworm zijn, worden carcinogene responsen in deze dieren toegewijd aan stamcelresponsen. Hiernaast zijn platwormen eenvoudig en goedkoop te onderhouden en zijn ze toegankelijk voor een uitgebreid gamma aan technieken (RNAi, transgenese, kleuringen). S. mediterranea en M. lignano blijken dus ideale organismen in het kader van pre-screening naar toxische stoffen. In dit onderzoek zal deze hypothese onderzocht worden door na te gaan of deze organismen specifieke merkers van carcinogeniteit en neurotoxiciteit vertonen. Hierbij zal de focus vooral op ultrastructurele en moleculaire merkers liggen, aangezien ons labo een uitgebreide expertise binnen deze domeinen heeft opgebouwd. Op die manier zou dit onderzoek niet alleen goedkopere en efficiëntere modelorganismen ten tonele kunnen brengen, maar zouden er eveneens nieuwe aspecten in het ziekteproces van kanker aan het licht kunnen komen.

01 januari 2011 - 31 december 2014