Live Projects - Overzicht slotpresentaties
Eind september presenteerden onze studenten uit de 2de master architectuur en de master interieurarchitectuur de resultaten van hun 'Live Project'.
Gedurende de eerste twee weken van het academiejaar krijgen onze studenten namelijk de opdracht om na te denken over de mogelijke toekomsten van een bepaalde plek of een bepaalde ruimtelijke kwestie. En dat met de "hulp" van de lokale bewoners, beleidsmakers, enz... Dit jaar stuurden we onze masterstudenten naar Zwijnaarde, Kortrijk, Heusden Zolder, Lummen en Pelt.
Hieronder kan je alvast een overzicht vinden van de verschillende projecten.
Live Project ‘Plan je wijk’ (Zwijnaarde – Gent)
De Zwijnaardenaars zijn enorm trots op hun wijk omwille van hun vele troeven: veel groene ruimtes, het sterk dorpsgevoel en de grote bedrijvigheid. Twee Live Projects spelen in op deze troeven in samenwerking met de bewoners.
Eén van de projecten gaat een samenwerking aan met het woonzorgcentrum Zonnebloem en speelt in op twee uitdagingen. Enerzijds heeft Corona ons duidelijk gemaakt dat de nood aan groene en publieke ruimtes hoog is. Deze ruimtes zijn stilaan aan het verdwijnen door de bijkomende verkavelingen. Anderzijds wordt er in Zwijnaarde veel belang gehecht aan een connectie tussen de verschillende buurten. Deze worden gerealiseerd door trage wegen waardoor het sterk dorpsgevoel kan blijven bestaan. Dit Live Project focust zich daarom voornamelijk op het creëren van een ontmoetingsplek aan de achterkant van het woonzorgcentrum, op een onderbenutte groene plek die (tijdelijk) opengesteld wordt voor het publiek. Door het weghalen van hekken wordt de doorgang tussen de Halfbunderweg en de openbare faciliteiten terug hersteld. Deze trage weg zal verbonden worden met het Zonnebloempark waardoor er een interessante restruimte ontstaat die zal worden ingevuld met zitgelegenheden, bloemenperkjes en een multifunctionele hut. Deze toegevoegde functies beantwoorden aan de nood van de bewoners van het woonzorgcentrum, alsook die van de voorbijgangers die gebruik maken van de trage weg.
Het andere project bevindt zich in en rond buurtpark Hekers. Dit project wil in dialoog gaan met de bewoners van Zwijnaarde om hen kennis te laten maken met het begrip verdichting. ‘Verdichting’ wilt zeggen dat woningen gecentraliseerd worden zodat er meer ruimte vrijkomt voor openbare ruimte en groene omgeving. Het begrip verdichting wordt voelbaar gemaakt door op locaties in en rond het park, aan de hand van een tijdelijke bamboe-stelling een indruk te geven van hoe het gebied er ‘verdicht’ uit zal zien (bijv. een extra bouwlaag of een bouwproject tussen twee kavels) en welke voordelen en eventuele nadelen dit met zich meebrengt. Via verschillende try-outs met een bamboe-stelling werd een verdichtingstoolbox gemaakt waar de wijk Zwijnaarde in de toekomst mee aan de slag kan gaan om rond verdichting in gesprek te gaan. Er werden flyers verspreid om de mensen van de buurt uit te nodigen voor de dialogen rond verdichting en het finale toonmoment.
Live Project ‘Kortrijk Overmorgen’
Vlasakker in Kortrijk is een verborgen oase van rust en groen in Hoog Kortrijk. Het gebied wordt ontsloten door de Etienne Sabbelaan met aangrenzend de campussen Kulak en Vives. De Maandagweg scheidt het gebied van de woonwijk Lange Munte. Het is nat gebied rond de Pietje Patersbeek met een variatie aan bomen, struiken, akkers en een struweel grasveld. Vlasakker vormt een verbinder tussen mens en natuur en tussen wetenschap, onderwijs en wonen. Door het gebied te gaan ontdekken en verkennen via mapping en in gesprek te gaan met studenten, wandelaars, enz, groeiden de eerste wortels van dit Live Project.
Vlasakker ligt verscholen achter hoge grassen. Vele mensen weten niet over het bestaan van dit uitgestrekte groen gebied. Vele buurtbewoners en studenten hebben nog nooit gehoord van de naam Vlasakker of van de Pietje Patersbeek en het Pietje Paterspad doorheen Vlasakker. Het verhaal achter Pietje Pater is een mysterie. Dit Live Project geeft een nieuwe betekenis aan deze figuur door bewoners, bezoekers en studenten uit te nodigen om Vlasakker samen met hem te gaan ontdekken en nieuwe verhalen te gaan schrijven en verzamelen rond Vlasakker.
Aan de drie toegangspaden van het gebied aan de campus Kulak, de campus Vives, en het Gerstepad staan richtingaanwijzers verrijkt met een QR-code die gelinkt is aan een interactieve ontdekkingskaart van Vlasakker om op eigen houtje Vlasakker te gaan verkennen. De bestaande verwilderde paden zijn opgeschoond en verduidelijkt om zo een aangename route te creëren doorheen het natuurgebied. Samen met Pietje Pater kan iedereen op pad langs enkele ‘verborgen parels’ die wij ontdekten zoals ‘de put’, ‘het bassin’, ‘de boom’, en ‘de brug’. Op deze plekken vind je houten kubussen die gebruikt kunnen worden als zit- en speelelementen in het bos of op het water. Deze elementen zijn mobiel, zodat bezoekers deze ook kunnen meenemen naar hun eigen unieke plekje binnen Vlasakker om deze op verschillende manieren te ervaren. De gekleurde steentjes aan de toegangspunten, kan iedereen meenemen als aanduidingspunt om hun eigen ontdekte plekje kleur te geven.
Live Project De Talentuin (Lummen)
De Talentuin in Lummen is een Daltonschool, een onderwijssoort waarbij de nadruk ligt op keuzevrijheid voor de leerling, samenwerking met andere leerlingen en de ontwikkeling van zelfstandigheid. Binnen dit onderwijssysteem staan het welzijn van de kinderen en leerkrachten centraal. De school bevindt zich in een groene omgeving en biedt al heel wat speelmogelijkheden aan de kinderen. Het is belangrijk dat iedereen, met elk zijn eigen karakter, zich hier thuis voelt en zich verder kan ontplooien. Er lagen heel wat kansen om via twee Live Projects de ambities van De Talentuin aan te moedigen en te versterken.
De Talentuin doorbreekt de grenzen
In een eerste Live Project werd het gesprek aangegaan met leerlingen en leerkrachten en legden we de pijnpunten en kansen bloot. Die werden vertaald in een zachte atlas die verder in het proces werd gebruikt als ontwerp -en communicatietool. Door de zachte atlas in te zetten als communicatiemiddel ontstond er een ideeën-kaart die als basis diende voor onze uiteindelijke ingreep. Deze ingreep wordt gekenmerkt door een talud in het groen, het hellend terrein waarop de schoolsite is gebouwd. Via de talud wordt het schoolplein toegankelijker gemaakt door het creëren van een amfitheater dat multifunctioneel kan ingezet worden door de leerlingen en leerkrachten. Deze ingreep is ook terug te vinden op de zachte atlas, naast een reeks geschetste interventies. Deze kan de school gebruiken als leidraad voor verdere verbeteringen in de toekomst.
Rust doet wonderen
Het tweede Live project focust op de nood aan rust op school. Tijdens de speeltijd werd via gesprekken met kinderen en observaties duidelijk dat plaatsen die bedoeld waren voor ontspanning, in de praktijk gebruikt als luidruchtige speelplekken, vooral de hangmatten. Via interactieve spelmomenten, werd duidelijk waar de kinderen zich afzonderen wanneer ze even rust willen. Op deze plekken misten ze nog steeds zitmogelijkheden of iets om te doen, en ze voelden vaak aan als een tweede keuze. Daarom werd de idee van rustige hangmatten in een nieuw jasje gestoken, zodat er iets flexibel wordt gecreëerd wat de kinderen zelf kunnen ophangen en demonteren wanneer ze nood hebben aan rust. Bijkomstig werd ook het lawaai in de klassen aangepakt, waar twee leerjaren in één gebouw zijn gehuisvest. In de verbindingsgang tussen deze twee lokalen, werd een akoestische afscheiding geplaatst die functioneert als buffer zone waar kinderen op een leuke manier zich kunnen afzonderen tijdens de pauze of tijdens de nood aan rust bij het oefeningen maken.
Live Project ‘Informal Retail’ (Zolder)
Beschrijving
De mijn van Heusden-Zolder sloot in 1992. Momenteel vormen ZLDR Luchtfabriek, het marktplein en cultuurcentrum Muze het hart van de Mijnsite De Schacht. Op deze locatie vinden we vandaag een groot plein dat het resultaat is van afbraakwerken van de oorspronkelijke mijngebouwen. Het marktplein wordt momenteel enkel gebruikt om twee keer per maand de mijnmarkt te organiseren. Twee Live projects verkenden het bijkomende potentieel van het plein.
Playplein @ZLDR
Het eerste Live Project organiseerde een bevraging om te peilen naar het bijkomend potentieel van het plein en kwam tot de conclusie dat er verschillende knelpunten zijn voor verdere ontwikkeling, zoals de leegte van het grote plein, het ontbreken van jeugd en signalisatie. Het bleek echter ook dat de schoorsteen op het plein een belangrijke geschiedenis heeft, niet enkel voor Heusden-Zolder, maar ook voor de bouwsector. Met de schoorsteen als centraal punt, bedachten we enkele voorstellen om meer diverse groepen te betrekken op het plein. Zo ontstonden er de ideeën in, rond en naast de schoorsteen. In de schoorsteen groeide de idee van licht en geluid. Zo’n indrukwekkende, hoge, lege toren zou ook een indrukwekkend beeld leveren. Rond de schoorsteen is een put van net geen meter diep dat kan functioneren als een ballenbad, zandbak of parcours voor fietsjes. Daarnaast was er het idee om rondom de betonnen cirkel een meubel te creëren waarin allerlei sport- en spelmateriaal opgeborgen kan worden. Hier kunnen voorbijgangers, bezoekers, bewoners, groepen… materiaal lenen en over het hele plein gebruiken/spelen. Denk maar aan Kubb, badminton, voetballen, vliegeren…
Meet me at the mine
De reconversie van de mijn heeft geresulteerd tot een plein dat te weinig voldoet aan de noden van de buurtbewoners en werknemers er rondom. De markt die er tweewekelijks aanwezig is, is echter een echte trekpleister. Dit deel van het Live project wil dit plein daarom omvormen tot aangename ruimte die de ontmoeting eigen aan de markt ook tussen de marktmomenten door kan faciliteren. Enerzijds speelt het in op de vraag van de organisaties om meer horeca en groen. Anderzijds wil het een meerwaarde vormen voor de lokale gemeenschap. Vanwege de markt is de polyvalentie en eventueel tijdelijkheid van de ontmoetingsplek van belang. Het Live project leidde tot een ontwerp volgens het archetype van een marktstandje dat uit meerdere delen bestaat om zo de connectie tussen verschillende plekken op het plein te kunnen maken. Het standje kan ingezet worden als rustplek, tijdelijke infostand voor de organisaties, een marktkraampje wanneer nodig en zo voort.
Live Project ‘Dorp-Op-Punt’ (Pelt)
‘t Kruispunt is een dorpshuis waar alles voor en door het dorp kan gebeuren. Vergaderen met je carnavalsvereniging, iets drinken met de fiets- of wandelclub, babyborrels organiseren, breien of knutselen met de dames, het houden van feestjes, het kan hier allemaal. In het begin was het dorpshuis een echte hit. Iedereen kwam iets drinken wanneer er iets te doen was, maar beetje bij beetje - onder meer door de Covid crisis - doofde het enthousiasme uit. t’ Kruispunt bleef hierdoor voor een langere tijd gesloten.
Het bestuur had concrete ideeën voor verbetering. Zo is er nood aan het optimaliseren van de praktische werking van het dorpshuis, gaande van de openingsuren van het gebouw tot de regeling die er getroffen wordt met verenigingen. Ook is er nood aan het herdenken van de layout van de ruimtes: de ruimtes ten opzichte van elkaar, de relatie tussen privé en publieke ruimtes, toegankelijkheid, de aantrekkelijkheid van de facade.
Verder is er behoefte aan het herdenken van de werking van ’t Kruispunt op bestuurlijk niveau: welke initiatieven kunnen er georganiseerd worden om van ’t Kruispunt een dorpshuis van en voor de Grote Heide te maken? Tijdens ons Live Project werken wij rond deze concrete vragen via enkele concrete ingrepen.
