Biologisch tandglazuur om gaatjes op te vullen? Belgisch onderzoek kan doorbraak betekenen

Weg met synthetische vulpasta voor gaatjes in onze tanden? Onderzoekers van de KU Leuven en UHasselt hebben de eerste stappen gezet om menselijk glazuur na te maken met behulp van stamcellen van onze eigen tanden. ‘Dit kan helpen om tandpasta te verbeteren.’

JORN LELONG
21 april 2022, 03:00
Bron: De Morgen

Wat is de meest voorkomende infectieziekte te wereld? Het zal u misschien verbazen, maar dat is cariës of tandbederf. Onbehandelde cariës komt naar schatting bij meer dan 2 miljard mensen voor, met ernstige gezondheidsproblemen tot gevolg. Onderzoekers Hugo Vankelecom en Lara Hemeryck (KU Leuven) hebben samen met Ivo Lambrichts en Annelies Bronckaers (UHasselt) voor het eerst een grote stap gezet naar een nieuwe oplossing in de vorm van biologisch tandglazuur.

Onze tanden worden dagelijks blootgesteld aan zuren en suikers uit voeding en drank die schade toebrengen aan ons tandglazuur. Als de schade te erg wordt, kunnen we de gaatjes alleen opvullen met synthetisch witte pasta. Maar die is lang niet volmaakt, zegt onderzoeker Hugo Vankelecom. “Onder dat vulsel kunnen nog steeds cellen afsterven. Daardoor moet de vulling soms uitgeboord en weer schoongemaakt worden. Bovendien kunnen er altijd kleine scheurtjes ontstaan aan de randen van de vulling waar bacteriën zich kunnen nestelen en nieuw tandbederf kan ontstaan.”

Daarom hebben de onderzoekers onderzocht of het mogelijk is om tandglazuur te maken op basis van stamcellen uit het dentaal follikel, een vliesje dat rond menselijke tanden zit die nog niet zijn uitgekomen. En wat bleek? “Door die stamcellen te isoleren en aanpassingen eraan te doen, kregen we ameloblasten: cellen die glazuur aanmaken. Door er andere stamcellen aan toe te voegen die bindweefsel aanmaken, kregen we een resultaat dat nog meer op het glazuur van onze tanden lijkt.

Het is de eerste keer wereldwijd dat onderzoekers erin slagen dit soort stamcellen te kweken en met deze cellen het natuurlijk aanmaakproces van glazuur na te bootsen. Het leverde een publicatie op in het wetenschappelijke tijdschrift Cellular and Molecular Life Sciences. Toch zijn we volgens Vankelecom nog zeker tien á vijftien jaar verwijderd van het moment dat zo'n biologisch glazuur kan worden gebruikt in de tandheelkunde. “Mijn ultieme droom is dat als we iemands wijsheidstanden uithalen, we de stamcellen uit die tanden kunnen bewaren. Mocht die persoon later problemen krijgen aan zijn glazuur, dan kunnen we die stamcellen gebruiken om nieuw glazuur aan te maken. Maar zo ver zijn we voor alle duidelijkheid nog niet.”

PROEFDIEREN

De eerstvolgende stap is om de stamcellen in te brengen in tanden van proefdieren om te zien of schade aan tandglazuur ermee verholpen kan worden. Eens dat lukt, kan het ook op mensen getest worden.

Toch hoeven de gevolgen van deze doorbraak niet beperkt te blijven tot de tandheelkunde. Het nieuwe stamcel-model biedt ook mogelijkheden voor onderzoek in de voedingsindustrie of middelen als tandpasta. Als ze de stamcellen die glazuur aanmaken weten te combineren met andere stamcellen, kunnen ze er zelfs in slagen om een hele biologische tand te ontwikkelen om verder onderzoek op te doen.

“We weten uit onderzoek bijvoorbeeld dat fluoride (dat in tandpasta zit, JL) het glazuur versterkt, terwijl stoffen in bepaalde voedingsmiddelen het glazuur eerder aantast. Met dit nieuwe model kunnen we nauwkeuriger kijken wat precies de effecten van bepaalde stoffen op glazuur is. Op termijn kan dat bijvoorbeeld helpen om tandpasta te verbeteren.”