Faalangst

Het woord zegt het eigenlijk zelf al, het is de angst om te falen in situaties waar je blootgesteld wordt aan evaluatie of beoordeling. Bij faalangst is de angst om te mislukken zodanig groot dat je gaat overcompenseren, blokkeert of zaken gaat uitstellen. Het komt voor bij alle leeftijdsgroepen en in verschillende situaties waar er prestaties verwacht kunnen worden. Denk maar aan een sportwedstrijd, een groepswerk of tijdens een examenmoment.

Faalangst uit zich voornamelijk in negatieve gedachten over jezelf en weinig zelfvertrouwen.

Dit toont zich bijvoorbeeld op volgende manieren:

• Je let enkel op wat je fout doet, ziet geen positieve dingen meer. Goede punten interpreteer je als 'geluk', slechte punten schrijf je toe aan jezelf
• Je legt jezelf enorm veel druk op om te presteren
• Door je angst om te falen kan je je minder goed concentreren, wat zich soms ook uit in mindere prestaties. Je wilt jezelf, maar ook anderen in de omgeving niet teleurstellen.

Die negatieve gedachten uiten zich bij elke student anders:

• lichamelijke klachten: huilen, misselijkheid, buikpijn, zweten, slapeloosheid, ...
• gedragsveranderingen: overdreven prikkelbaar of uitbundig, piekeren, erg verlegen zijn, extreem lang studeren, uitstelgedrag, ...
• emotionele klachten: onzekerheid, teleurstelling, boosheid, schaamte, ...

Niet elke vorm van faalangst hetzelfde.

Er wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen passieve en actieve faalangst:

Passieve faalangst:

• Je wil je angst verminderen, dus mijd je de situaties waarin je kan falen of faalangst de kop opsteekt. Dit bijvoorbeeld door minder en/of oppervlakkig te studeren voor een examen of niet naar een examen te gaan
• Je kan ook het studeren zelf mijden. Wanneer een examen dat niet lukt kan je tegen jezelf zeggen: ‘Ik had er toch niet echt voor gestudeerd, dus een echte mislukking is het niet.’
• Je bent een meester in het ontlopen van confrontatie en mislukkingen waardoor je angst vermeden wordt, maar niet verdwijnt
• Voor de buitenwereld zijn de dingen waar je mee worstelt zelden zichtbaar. Ze ervaren dit vaak als een gebrek aan motivatie, waardoor je minder op begrip en steun kan rekenen

Actieve faalangst:

• Je bent sterk gemotiveerd om te slagen en probeert de situatie zoveel mogelijk onder controle te houden. Dit om falen te voorkomen. Je studeert erg intensief en accuraat, je leert zoveel mogelijk details, je neemt zelden ontspanning, ...
• Je zet je voor meer dan 100% in en legt hierbij de lat erg hoog voor jezelf. Een goede voorbereiding helpt je ook om de angst te doen dalen
• Door de lat zo hoog te leggen wordt studeren een onhoudbare situatie. Je kan bijvoorbeeld erg gespannen worden, moeilijkheden gaan ondervinden met slaap, piekeren en zelf lichamelijke kwaaltjes kunnen de kop op steken

Het is niet zo dat je maar van één type faalangst last kan hebben. Afhankelijk van de taak en de situatie is het zeker mogelijk dat er soms eerder sprake is van actieve faalangst, en op andere momenten eerder passieve. Verder is faalangst ook niet statisch. Het kan veranderen naargelang de omstandigheden of doorheen de tijd, dit wilt dus ook zeggen dat je ermee kan leren omgaan.

• Probeer bewuster te worden van je angstige gedachten. Wat zijn deze gedachten nu net, op welke momenten komen ze voornamelijk naar boven, wat doen ze met je, ...
  
  
• Bekijk deze angstige gedachten kritisch en toets ze af:
  • Wat zijn de feiten waarop je je kan baseren om te bepalen of deze gedachten al dan niet waar zijn? bv: ik ga niet slagen op dat examen
  • Wat is het ergste dat kan gebeuren? En wat zou je doen moest dit gebeuren? (plan B)
  • Zijn er nog andere perspectieven voor deze situatie?
  • Hoe zou je reageren indien je broer/zus of beste vriend(in) in deze situatie zitten? Hoe zou jij iemand geruststellen?
    
    
• Probeer een onderscheid te maken tussen jezelf en je gedachten. Je bent iemand die gedachten heeft, je bent deze gedachten niet. Je gedachten weerspiegelen dus niet de realiteit.
  
  
• Neem je tijd om uit te zoeken wat voor jou helpt op momenten dat je faalangst de kop opsteekt. Niet alles werkt even goed voor iedereen. Geen zorgen dus wanneer een tip of oefeningen niet jouw ding is.
  Enkele ideeën:
  • Maak een playlist met muziek die jou tot rust brengt
  • Maak een wandeling
  • Zet een tas thee
  • Praat met iemand uit je omgeving
  • Neem een douche
  • ...

In onderstaande links vind je nog meer uitleg en tips over faalangst:

• Hier vind je verschillende tips in verband met faalangst
• Ook Awel biedt verschillende tips aan voor faalangst
• Lees 5 praktische tips over faalangst
• Ga met deze oefening aan de slag om met je angst om te gaan
• Met deze apps over mindfulness en ademhalingsoefeningen kan je aan de slag gaan

Zelf aan de slag gaan

Je las al wat ideeën over het omgaan met faalangst. Maar hoe ga je hier nu verder mee aan de slag?

1. Schrijf de ideeën en tips op die jij wil uitproberen.
2. Kies één idee of tip uit om mee te beginnen.
3. Check onze e-module 'beter studeren door jezelf te sturen' en volg het stappenplan. Je krijgt er een heleboel concrete tips om jouw voornemens te doen slagen.

Infosessie volgen

Kom alles te weten over faalangst en hoe het aan te pakken in onze sessies in kleine groep.
→ Check het aanbod infosessies en schrijf je gratis in!

Afspraak maken

Wil je graag in een individueel gesprek verder exploreren wat jij kan doen om je faalangst aan te pakken?
→ Maak dan snel een afspraak met een van onze studentenpsychologen.