Fotovoltaïsche energie (PV) is een alom bekende technologie die de overgang naar een duurzaam energiesysteem mogelijk maakt. Om efficiëntie en betrouwbaarheid te garanderen, onderzoeken we nieuwe materialen en concepten voor PV-cel- en moduletechnologie met een focus op PV-centrales en de integratie in BIPV, VIPV en IIPV.
Fotovoltaïsche energie (PV) is een alom bekende technologie die de overgang naar een duurzaam energiesysteem mogelijk maakt. Om efficiëntie en betrouwbaarheid te garanderen, onderzoeken we met EnergyVille nieuwe materialen en concepten voor PV-cel- en module-technologie. Naast het inzetten van PV in energiecentrales is integratie in gebouwen, voertuigen of andere infrastructuur cruciaal voor integratie in een stedelijke context. Dit is dan ook de kern van EnergyVille's PV onderzoek. Omdat geïntegreerde toepassingen een lange levensduur en betrouwbaarheid vereisen, bestudeert EnergyVille ook de veroudering van PV-modules en potentiële defecten en ontwikkelt het oplossingen om de betrouwbaarheid van PV-modules te verhogen. Ons onderzoek naar omvormers op PV-moduleniveau combineert energieopwekking met verbruikers, opslag en het elektriciteitsnet op een adaptieve manier. Last but not least onderzoeken we de metrologie van energieopbrengsten en ontwikkelen we modellen voor een betere voorspelling van energieopbrengsten.
Hoewel de gemiddelde gebruiker misschien alleen bekend is met de standaard zonneceltechnologie op basis van silicium, is de fotovoltaïsche technologie voortdurend in ontwikkeling. Cellen gebaseerd op nieuwe dunne-film absorberende materialen, zoals perovskieten of CIGS, benaderen de omzettingsefficiëntie van Si cellen tegen mogelijk lagere kosten en met flexibelere afmetingen.
Inzicht in de materiaal- en apparaateigenschappen van deze nieuwe perovskietzonnecellen is cruciaal om de processen te ontwikkelen die de realisatie van apparaten met de hoogste prestaties mogelijk maken. Daarom demonstreert EnergyVille deze nieuwe materialen en apparaatarchitecturen niet alleen op kleine laboratoriumschaal, maar ook op modules met een groot oppervlak (30x30cm²) en zelfs volledig geïntegreerd in eindtoepassingen zoals gebouwen, voertuigen en infrastructuur.
Om zoveel mogelijk energie te produceren, onderzoekt EnergyVille verschillende manieren om de efficiëntie van PV-cellen en module-technologieën te verbeteren. Bifacial kristallijn silicium PV-modules staan de laatste tijd erg in de belangstelling omdat ze licht van beide kanten kunnen ontvangen en zo de energieopbrengst van de modules verhogen. EnergyVille neemt deze zeer efficiënte bifaciale cellen als uitgangspunt en combineert ze met geoptimaliseerde celmetallisatietechnieken en multi-wire interconnectietechnologieën. Dit heeft geresulteerd in een recordrendement van meer dan 23% met bifaciale n-PERT zonnecellen.
Op basis van deze ontwikkelingen hebben we het concept van geweven verbindingsvellen ontwikkeld door inkapsellinten en metaaldraden in één weefsel te verweven. Dit concept bespaart op materialen en elimineert meerdere stappen in het proces, terwijl het nog steeds kan worden gebruikt op industriële lamineermachines, wat allemaal belangrijke voordelen zijn. Deze interconnectietechnologie is dus een waardevolle nieuwe bouwsteen voor ons werk aan geïntegreerde PV voor gebouwen en voertuigen.
Door twee (of meer) verschillende zonnecellen met zorgvuldig geselecteerde materiaaleigenschappen boven elkaar te combineren in een zogenaamde tandemconfiguratie, kunnen we een groter deel van het lichtspectrum omzetten in elektrische energie. Op deze manier overstijgen we de fysieke beperkingen van enkelvoudige zonnecellen. Door bijvoorbeeld een perovskiet topcel op een silicium bodemcel te combineren, streeft EnergyVille naar een tandem energieomzettingsrendement van +30%, wat hoger is dan het theoretische maximum van ongeveer 28% van silicium zonnecellen.
Bij EnergyVille onderzoeken we verschillende materiaalcombinaties, processen en contactconfiguraties (2-terminal, 4-terminal tandems) om grote oppervlakte (bijv. M2-formaat en tot 30cm x 30cm), stabiele en betrouwbare tandemapparaten te realiseren.
Door de energiebron dichter bij de plaats van verbruik te brengen en te integreren in de gebouwde omgeving wordt de duurzame energietransitie vergemakkelijkt door gedistribueerde opwekking. EnergyVille onderzoekt de integratie van PV in gevels van gebouwen, voertuigen en andere toepassingen. Dit vereist een nauwe samenwerking tussen experts op het gebied van PV, architectuur, bouwfysica en elektrotechniek. Toepassingsgerichte eisen sturen het onderzoek van EnergyVille op het gebied van moduleconverters en elektronica, PV-materialen, PV-cel- en module-technologie, betrouwbaarheidstesten en simulatie van energieopbrengst. Door middel van grootschalige demonstratieprojecten valideren we deze technologie en simulatieresultaten in levensechte omstandigheden.
Esthetiek en maatwerk zijn een must bij gebouwgeïntegreerde PV (BIPV). EnergyVille werkt aan de integratie van PV in geprefabriceerde elementen, bijvoorbeeld voor gordijngevels, en de implementatie in planningstools om het ontwerp en de productie te vergemakkelijken. We doen onderzoek naar esthetische en betrouwbare interconnectietechnologie die maatwerk op grote schaal mogelijk maakt. We denken aan een module-assemblagetool die, op basis van de input van architecturale software, automatisch op maat gemaakte modules assembleert. Onze meerdraads celinterconnectietechnologie kan flexibel worden aangepast aan de afmetingen van modules en zal de implementatie van Industrie 4.0-principes vergemakkelijken.
Aangezien PV-modules op verschillende manieren worden toegepast, is een beoordeling van hun prestaties vereist die verder gaat dan het testen onder standaard laboratoriumomstandigheden. Dit is grotendeels erkend door de industrie die nieuwe IEC-normen voorbereidt. We zijn nauw betrokken bij dit proces en op basis van deze inzichten hebben we onze tools geselecteerd.
Gericht op onderzoek naar nieuwe materialen en technologieën, zorgen we ervoor dat zowel industriële als kleine onderzoeksmonsters kunnen worden gemeten in al onze karakteriseringshulpmiddelen. Ons onderzoek naar cel-, materiaal- en betrouwbaarheidskarakterisering wordt ondersteund door een grote verscheidenheid aan opto-elektrische karakteriseringshulpmiddelen (bijv. spectrale respons, reflectiviteit in kaart brengen, spectroscopie, elektroluminescentiebeeldvorming met hoge resolutie) en materiaalanalysehulpmiddelen (bijv. optische en elektronenmicroscopie, gereedschap voor het prepareren van dwarsdoorsneden, hechtingstester). De combinatie van deze brede reeks karakteriseringsmogelijkheden en de inzichten van onze specialisten stellen ons in staat om de hoofdoorzaken van prestatievermindering of mislukking van PV-modules te begrijpen en routes uit te stippelen om de prestaties te optimaliseren.
Bij het verlagen van de 'levelised cost of electricity' zijn het verlagen van de degradatiesnelheid en het voorkomen van voortijdige uitval van PV modules net zo belangrijk als efficiëntie. 'Ontwerp voor betrouwbaarheid' is de basis van verschillende onderzoeksactiviteiten bij EnergyVille op het gebied van betrouwbaarheid van PV-modules.
EnergyVille voert diepgaande betrouwbaarheidstesten uit op de volgende generatie PV-module materialen en technologieën. Hoewel we standaard versnelde testmethodes toepassen, gaat ons werk verder. We stellen nieuwe testen op en ondersteunen de ontwikkeling van nieuwe standaarden. We ontwerpen gerichte betrouwbaarheidsstudies om de zwakke punten van de materialen of technologieën te onderzoeken. Door opto-elektrische karakterisering te combineren met destructieve materiaalanalyse kunnen we de onderliggende faalmethoden blootleggen.
In het bijzonder bij gebouwgeïntegreerde fotovoltaïek (BIPV) kan het zijn dat niet alle PV-modules hetzelfde vermogen, dezelfde spanning of dezelfde stroom genereren, als gevolg van gedeeltelijke beschaduwing, reflecties en verschillen in grootte of oriëntatie. Om de energieproductie in deze omstandigheden te maximaliseren, werkt EnergyVille aan de ontwikkeling van gebruikelijke elektronische oplossingen die zich kunnen aanpassen aan een specifieke toepassing. Nieuwe module- en omvormertechnologieën die een efficiënte energieoogst in niet-uniforme en dynamisch variërende omstandigheden mogelijk maken, moeten samen worden geoptimaliseerd. Daarom doen we onderzoek naar vermogensomzetters, dat gekoppeld is aan het werk aan DC-bussen en micro-/nanogrids.
Zowel voor standaard als herconfigureerbare PV-modules moeten de omvormers op moduleniveau en binnen de module compact zijn voor integratie en voldoen aan de strenge betrouwbaarheidseisen. Dit vraagt om betrouwbaarheidstesten en inzicht in potentiële storingen die verder gaan dan de huidige standaardmetingen. Het is ons doel om niet alleen het aantal storingen te meten, maar ook de degradatiesnelheid van zulke nieuwe omvormerontwerpen. Hiervoor gebruiken we versnelde synthetische missieprofielen.
Het energieopbrengstsimulatiemodel van EnergyVille is een op scenario's gebaseerde software die nauwkeurig de verwachte dagelijkse energieopbrengst van zonnecellen en zonnemodules simuleert onder variërende meteorologische en instralingsomstandigheden met behulp van beschikbare historische weergegevens. Het model combineert optische, thermische en elektrische parameters om gedetailleerd inzicht te geven in thermische variaties in de zonnemodule. Het model integreert het effect van deze variaties, wat resulteert in een aanzienlijk betere nauwkeurigheid dan commercieel verkrijgbare softwarepakketten voor het schatten van de energieopbrengst. Het simulatiemodel is bij uitstek geschikt om nauwkeurig de energieopbrengst te bepalen van nieuwe types PV-technologie (bv. bifaciale PV-installaties) en in speciale omstandigheden (bv. drijvende PV, agri-PV, in BIPV, op trackers, op niet-vlak terrein, ...).
Simulatie van de zeer variabele PV-energieopwekking in combinatie met batterijopslag en belastingsbeheer, rekening houdend met de netwerkomstandigheden, wordt uitgevoerd om systeemconfiguraties voor een reeks toepassingen te optimaliseren, om een hoge mate van zelfvoorziening en zelfconsumptie van de opgewekte energie te verkrijgen. Dit verbindt het werk aan PV-opwekking met de onderwerpen batterijsysteemontwikkeling, energiebeheer en netintegratie.
De infrastructuur van het PV Module Lab is ontworpen voor de fabricage en karakterisering van PV-modules met ultramoderne apparatuur. Als zodanig is het zeer geschikt voor het evalueren en verwerken van zowel standaard als nieuwe materialen in de waardeketen van PV-modules: cellen, interconnectiestructuren, inkapseling, backsheets en glas. De veelzijdigheid van de apparatuur is geschikt voor standaard vlakke basis-PV en voor de ontwikkeling van nieuwe interconnectie- en inkapselingstechnologieën in een verkennende fase, terwijl dezelfde tools tegelijkertijd geschikt zijn voor het opschalen naar panelen op ware grootte (1m x 1,6m).
Naast de beschikbaarheid van geavanceerde tools wordt de infrastructuur beheerd door ervaren ingenieurs en onderzoekers die de volgende generatie PV-modules en interconnectietechnologieën ontwikkelen. De teamleden hebben een uitgebreide achtergrond in PV-materialen, conceptdefinitie en -bewijs, industriële (best) practices voor standaard en BIPV-fabricage, karakterisering en betrouwbaarheid, evenals diepgaande kennis van gedetailleerd zonnecelgedrag (optisch, elektrisch en thermisch) en hoe dit gedrag wordt vertaald naar modules en systemen (zowel in theorie als in een praktische implementatie). Op deze manier kunnen we nieuwe technologie ontwikkelen en objectief technologisch advies geven, rekening houdend met het algemene perspectief en de kleinste details.
Bewerking ontworpen voor de productie van kristallijne-Si PV-modules op basis van wafers (of op vergelijkbare wijze toegepast in dunne film of een nog bredere technologische context).
Grondig testen van de opto-elektronische prestaties van apparaten (gefabriceerd in onze laboratoria of elders):
De meeste apparatuur biedt de mogelijkheid tot automatisering voor de aangewezen verwerking/testen, hoewel het laden en ontladen (en in sommige gevallen de mechanische beweging) handmatig gebeurt om de grootst mogelijke veelzijdigheid in het gebruik te garanderen. Handmatige voorbereidingen, herbewerkingen en inspecties kunnen offline worden uitgevoerd met de modernste labtafels en instrumenten. Opslag in een droge ruimte (0,4% relatieve vochtigheid) is beschikbaar voor vochtgevoelige materialen (bijv. inkapselingen).
Twee soorten fotovoltaïsche materialen worden onderzocht: perovskieten en CIGS (Cu-In-Ga-Se). In dit lab worden de materiaaleigenschappen verbeterd en worden de interfaces en de verschillende lagen in de dunne-film-zonnecelstructuur bestudeerd en geoptimaliseerd. De grootte van de zonnecellen kan variëren van een paar mm (voor basisonderzoek) tot 35 cm x 35 cm dunne filmmodules (om toepassingen te testen). Het dunne-film PV-onderzoek is ook ingebed in het samenwerkingsconsortium Solliance.
We bestuderen twee belangrijke R&D-onderwerpen over CIGS:
Het lab heeft de mogelijkheden om precursorlagen te seleniseren en zwavelen met elementair Se en S, maar ook met H2Se en H2S-gas. Het maakt het mogelijk om het volledige potentieel van chemische reacties te benutten om een selenide- of selenideverbinding te maken en diepgaand onderzoek te doen naar de fasevorming. Het lab is uitgerust om een compleet zonnecelapparaat af te werken. Alle fysische en optisch-elektrische analyseapparatuur voor snelle en geavanceerde karakterisering is aanwezig.
In een relatief korte ontwikkelingsperiode is het initiële rendement van perovskietzonnecellen (PSC's) omhooggeschoten van 3,8% in 2009 tot een gecertificeerd recordrendement van 22,7% in 2017. Tot nu toe zijn deze efficiënte PSC's kleinschalig (meestal ≤1cm2). Ondanks deze indrukwekkende eerste prestaties blijven er kritieke problemen bestaan die de industriële toepassing van dit materiaal belemmeren. Naast de instabiliteit is de opschaling een ander knelpunt voor deze PV-technologie. Deze opschaling is een van de belangrijkste activiteiten in de perovskiet PV-ontwikkelingen hier.
Met de nieuwe assemblagelijn kunnen volledige modules tot 35 x 35 cm² worden verwerkt. Een matrijscoater met sleuven kan materialen op basis van oplossingen aanbrengen, terwijl een thermisch vacuümverdampings- en sputteringssysteem een combinatie van oxide- en metallische coatings mogelijk maakt voor zowel passiverings- als elektrolagen. Co-depositie van maximaal 4 materialen is mogelijk, zelfs om quaternaire fotoactieve lagen zoals CIGS te creëren. Daarnaast is er een veelzijdig 3-golflengte picoseconde lasersysteem beschikbaar voor het maken van zeer smalle verbindingen tussen aangrenzende cellen in de modules. Er zijn dispenser- en uithardingsstations beschikbaar om het verpakken van modules te voltooien. Al deze tools zijn geïntegreerd in of aangesloten op handschoenkasten met gecontroleerde atmosfeer.
De lijn maakt het mogelijk om veel verschillende dragermaterialen te gebruiken, variërend van glas, kunststof tot metalen platen. Dit maakt het mogelijk om ondoorzichtige of halfdoorzichtige modules te maken, stijf of flexibel. Met het lasersysteem kunnen variabele interconnectieschema's worden ontwikkeld om modules op maat te maken.
Depositie- en bewerkingsgereedschappen beschikbaar (van 5cm x 5cm tot 35cm x 35cm)
Analyseapparatuur
Betrouwbaarheid in fotovoltaïsche (PV) systemen wint aan belang vanwege verschillende redenen zoals kosten en toepassingen. De Levelised Cost of Energy (LCOE) hangt sterk af van de levensduur, terwijl bij bijvoorbeeld Building Integrated PV (BIPV) mensen levensduren van 40 jaar en meer verwachten.
De kracht van de samenwerking in EnergyVille is dat alle niveaus en elementen van het PV-systeem worden behandeld in op maat gemaakte productie, modellering en binnen aangepaste ontwikkelde testen tot en met volledige buiten testen. Testfaciliteiten omvatten veel van de toegepaste normen, maar worden ook op maat ontwikkeld in samenwerking met industriële partners.
EnergyVille helpt bij het valideren van de betrouwbaarheid van nieuwe materialen, technologieën, topologieën of oplossingen van de industrie in het laboratorium en op het veld.
Onze belangrijkste competentie heeft betrekking op de synthese en karakterisering van organische en hybride organisch-anorganische halfgeleidende materialen en hun integratie in opto-elektronische apparaten met de nadruk op fotovoltaïsche en gezondheidszorgtoepassingen, hierbij strevend naar rationele structuur-eigenschap relaties. We voeren zowel fundamenteel als toegepast onderzoek uit en hebben een lange traditie in gezamenlijke wetenschappelijke R&D binnen Europese, nationale en regionale projecten, evenals dienstverlening voor de industrie en onderzoekscentra. We kunnen ondersteuning bieden in alle stappen van materiaalontwikkeling tot geavanceerde (structurele en opto-elektronische) materiaalkarakterisering, apparaatanalyse en prototypeproductie.
De expertise in materiaalchemie en (apparaat)fysica met betrekking tot organische en hybride halfgeleiders, en de state-of-the-art onderzoeksinfrastructuur die beschikbaar is aan het Instituut voor Materiaalonderzoek imo-imomec, is uniek in het Vlaams/Belgische landschap en is competitief op het hoogste Europese niveau, zoals blijkt uit onze vertegenwoordiging in verschillende nationale en internationale netwerken, onderzoeksprogramma's en projecten.
Alle bedrijven die geïnteresseerd zijn in het toepassen van opkomende en zachte halfgeleidende materialen in opto-elektronische toepassingen, voor energie en geavanceerde toepassingen in de gezondheidszorg.
Wetenschapspark 1, 3590 Diepenbeek, Belgium
Innovation Manager