VLIR-UOS project Solar cookers for all helpt Congolese gezinnen energiezuinig koken
Met het project Solar cookers for all (Sc4all) werken wetenschappers uit de Democratische Republiek Congo en België samen aan duurzame innovatie. Zonnekokers gebruiken de energie van direct zonlicht om voedsel te verwarmen aan de hand van reflecterende panelen. “Commerciële zonnekokers zijn duur en moeten worden geïmporteerd. We zijn een expertisecentrum aan het oprichten in Lubumbashi dat evenwaardige en goedkopere alternatieven zal ontwikkelen op basis van gerecycleerd materiaal, zoals bijvoorbeeld drankblikjes en ijzerdraad”, zeggen de betrokken onderzoekers.
Solar cookers for all (Sc4all), of vertaald zonnekokers voor iedereen, is een onderzoeks- en ontwikkelingssamenwerking tussen UHasselt en de Universiteit van Lubumbashi (UniLu, Democratische Republiek Congo, DRC) en wordt mede mogelijk gemaakt door de Belgische overheid (VLIR-UOS*). Het project heeft als voornaamste doel de gezondheid van kwetsbare gezinnen te beschermen tegen de ongezonde gevolgen van het inhaleren van roetdeeltjes tijdens het koken op houtskool. Aangezien zonnekokers werken op basis van zonlicht voorkomt het gebruik ervan ontbossing en draagt het op die manier bij tot de bescherming van het tropisch regenwoud. Dankzij een multidisciplinaire aanpak implementeert het project een groot aantal van de duurzame ontwikkelingsdoelen (de SDG’s) van de Verenigde Naties.
Direct zonlicht
Een zonnekoker is een apparaat dat de energie van direct zonlicht gebruikt om voedsel te verwarmen aan de hand van reflecterende panelen. Zonnekokers zijn buiten de DRC reeds verkrijgbaar, en worden volgens Solar Cookers International wereldwijd door meer dan 4 miljoen gezinnen gebruikt. “Commerciële zonnekokers zijn duur en moeten worden geïmporteerd. We zijn een expertisecentrum aan het oprichten in Lubumbashi dat evenwaardige en goedkopere alternatieven zal ontwikkelen op basis van gerecycleerd materiaal, zoals bijvoorbeeld drankblikjes en ijzerdraad, en die voldoen aan de lokale behoeften. Tijdens het testen van de eerste prototypes door een multidisciplinair team van studenten werd een vergelijkbare prestatie gemeten als commerciële toestellen”, zegt Luc Bijnens, medeoprichter van Sc4all aan UHasselt.
Congolese delegatie
Wat begonnen is als een doe-het-zelf idee in een tuinhuisje in 2021, is nu uitgegroeid tot een internationale samenwerking. Naar aanleiding van de officiële start van het project in september 2023, kwamen Congolese en Belgische wetenschappers en studenten van verschillende faculteiten onlangs samen in België om kennis uit te wisselen over de wetenschappelijke, economische, juridische, maatschappelijke en technische aspecten gerelateerd aan de ontwikkeling van de zonnekokers.
“In Lubumbashi gebruikt ongeveer 98% van de bijna twee miljoen inwoners nog steeds houtskool als primaire brandstof voor huishoudelijk koken”, zegt professor Bonaventure Banza Wa Banza, medeoprichter van Sc4all aan UniLu. Tijdens deze samenkomst werd het businessplan en de implementatie van een spin-off besproken met als doel lokaal een eerste klein bedrijfje op te richten dat betaalbare zonnekokers produceert en distribueert in Lubumbashi. “Als deze spin-off succesvol loopt, hopen we door middel van schaalvergroting meer werkgelegenheid te creëren zonder de lokale economie te ontwrichten,” zegt Eddie Bilitu medeoprichter van Sc4all aan UniLu.
Tot slot zegt professor Steven Abrams, mede-oprichter van Sc4all aan UHasselt: “Ik wil professor Wim Deferme en Sara Schaeken van UHasselt bedanken voor hun onmisbare bijdrage. Dankzij dit project wordt er een nieuwe generatie studenten opgeleid die tijdens hun professionele carrière naar innovatieve en duurzame oplossingen kunnen zoeken voor de strategische ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.”
Foto links: Om het bezoek af te ronden bezocht het Sc4all-team ter inspiratie een van de grootste concentrated solar thermal platforms van Europa bij het bedrijf Avery Dennison in Turnhout.