Academisch erfgoed

UHasselt mag dan wel een jonge universiteit zijn, we zijn zeker oud genoeg om erfgoed te hebben. Tal van alledaagse en minder alledaagse voorwerpen zijn stille getuigen van belangwekkende ontwikkelingen in het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs aan onze universiteit.

Academisch erfgoed is een brede verzamelterm. De voorwerpen in deze categorie zijn even divers als de veelzijdige waaier van disciplines die aan UHasselt worden beoefend: van collecties mineralen over herbaria en architecturale maquettes tot allerhande wetenschappelijke meetinstrumenten...

Ook voorwerpen die de geschiedenis van UHasselt illustreren behoren tot het academisch erfgoed. Denk maar aan de attributen van studentenverenigingen (petten, vaandels, zangboeken...) of vlaggetjes met de UHasselt- en LUC-logo’s door de jaren heen. Tradities met diepe wortels, zoals de jaarlijkse studentenverkiezingen of de regatta, maken deel uit van ons immaterieel DNA.

Of het nu gaat om inspirerend onderwijs, innovatief onderzoek of studentenbeleving: tal van unieke voorwerpen belichamen het collectief geheugen van onze universiteit. Door dat academisch erfgoed in kaart te brengen, kunnen we deze objecten en verhalen beter bewaren. Daarnaast biedt de systematische inventarisering van ons erfgoed een uitgelezen kans om onze collecties beter te ontsluiten voor een breder publiek, want al die boeiende verhalen zijn het delen waard: met UHasselt-medewerkers en (oud-)studenten, maar ook breder, met onze Limburgse biotoop en de academische gemeenschap.

De Universiteitsbibliotheek vertegenwoordigt UHasselt in de interuniversitaire werkgroep die zich buigt over de registratie, bekendmaking en waardering van het academisch erfgoed aan de vijf Vlaamse universiteiten. In de komende jaren zullen we, net als de collega's in Antwerpen, Brussel, Gent en Leuven, het academisch erfgoed van onze universiteit systematisch inventariseren en ontsluiten, in eerste instantie via een digitaal platform.

Iedereen die UHasselt-erfgoed in de kast heeft staan, kan ons helpen bij die zoektocht. Dat kan een aandenken uit je studententijd zijn, een stoffig meetinstrument, of fonkelnieuwe apparatuur die je pas nog hebt gebruikt bij baanbrekend onderzoek: laat het ons weten, want de high-tech van vandaag is het academisch erfgoed van morgen. Voorwaarde is wel dat de objecten beheerd worden door de universiteit.

Voor alle duidelijkheid: we willen het erfgoed niet weghalen bij de faculteiten of onderzoeksgroepen. We komen graag langs om de verhalen achter jullie collecties te horen, een algemeen overzicht te krijgen van de erfgoedobjecten, en de verzameling te beschrijven.

Momenteel zijn we nog volop op zoek naar al de unieke voorwerpen met een mooi verhaal die in de archiefkasten van faculteiten en instituten worden bewaard. Enkele collecties werden al summier in kaart gebracht. In afwachting van een meer volwaardig overzicht, zetten we hieronder alvast een aantal verzamelingen in de kijker.

Where Wise Men Dare Not Tread, die naam kreeg de Antarcticamuur aan het X-LAB van UHasselt, een permanente tentoonstelling op campus Diepenbeek, opgedragen aan poolreizigers Barons Adrien en Gaston de Gerlache en UHasselt-professor emeritus Tony Van Autenboer. De Antarcticamuur stelt unieke instrumenten, foto’s en documenten tentoon, ter beschikking gesteld door Tony Van Autenboer en andere donateurs. Zelf was Tony Van Autenboer geoloog en leidde hij vier expedities naar de Zuidpool in de periode 1957 tot 1970. Tijdens één van deze expedities verkende Van Autenboer Dronning Maudland in de regio Sor Rondane, de tot dan laatste onontdekte grote bergketen op onze planeet en de plaats waar later het Prinses Elisabeth Station is gekomen.

In het Orgaanmuseum van UHasselt maak je kennis met het menselijke lichaam en onze organen. Patholoog-anatoom Johan Van Robays bracht de collectie in de loop van meer dan drie decennia samen. Dit museum van de Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen is een didactische schat voor de Hasseltse studenten in de geneeskunde, biomedische wetenschappen en revalidatiewetenschappen.

Studenten geneeskunde kunnen tijdens hun opleiding aan UHasselt gebruik maken van osteologisch materiaal om een beter 3D-inzicht te krijgen in de bouw van het menselijke lichaam. De collectie is een sprekend voorbeeld van veranderende gevoeligheden binnen de academische praktijk. Het osteologisch materiaal werd in de jaren '70 regulier aangekocht in India door Prof. Dr. W. Robbrechts en Prof. Dr. J. Cremers. Tegenwoordig is dit niet meer mogelijk vanwege het uitvoerverbod op menselijke stoffelijke resten dat in 1986 in India werd uitgevaardigd.

X-Lab richt zich op verkennend en grensverleggend interdisciplinair cross-overonderzoek. De collectie bevat een brede waaier aan klassieke meettoestellen, calculatoren, projectoren en personal computers.