Heel wat databanken worden dagelijks geüpdatet. Als je je attenderingen zorgvuldig instelt, hoef je niet steeds te controleren of er nieuwe publicaties zijn over je onderwerp. De informatie komt nu automatisch naar jou.
Alsmaar meer databanken bieden een gepersonaliseerde omgeving aan, waarmee je onder andere attenderingen kan instellen op gloednieuwe publicaties. We onderscheiden 3 soorten attenderingen:
Je kunt attenderingen instellen op tijdschriften (of op clusters van tijdschriften), zodat je per e-mail of via RSS op de hoogte wordt gebracht wanneer een nieuwe aflevering van dit tijdschrift online beschikbaar geworden is. Je krijgt dan vaak ook meteen de inhoudsopgave van deze aflevering te zien, vandaar de benaming TOC-alert (TOC = Table of Contents).
TOC-alert op een tijdschrift in EBSCOhost
TOC-alert op een tijdschrift in Sage Journals
Wie wil kan ook een beroep doen op een TOCs-service, zoals Journal TOCs. Dit zijn gratis portaalsites die de tijdschriften van honderden wetenschappelijke uitgevers samenbrengen. Je kunt hiermee dus een TOC-alert instellen over verschillende databanken heen.
Je kunt attenderingen instellen op zoekacties, zodat je per e-mail of via RSS op de hoogte blijft van nieuwe publicaties die beantwoorden aan een vooraf gedefinieerde zoekactie. Je kiest zelf de tijdsinterval (dag, week, maand, enz.) en vaak ook de periode waarin deze attendering geactiveerd is.
Voorbeeld van een search alert in de Web of Science Core Collection
Je kunt attenderingen instellen op nieuwe citaties van een publicatie, anders gezegd op nieuwe publicaties die een door jou gemarkeerde publicatie citeren. Onderzoekers gebruiken deze functionaliteit ook om na te gaan in hoeverre hun eigen publicaties gebruikt en geciteerd worden in de wetenschappelijke literatuur.
Voorbeeld van een citation alert in de Web of Science
Surf naar de catalogus van de bibliotheek, klik in het hoofdmenu op 'Mijn Gegevens' en selecteer in het submenu 'Attendering'. Daar meld je je aan en kun je ofwel via het overzicht van de beschikbare profielen een attendering instellen, ofwel een specifiek profiel aanvragen.
Overzicht van beschikbare profielen
Specifiek profiel aanvragen
Parameters
Met gespecialiseerde software - reference managers - kun je je referenties online bewaren in een 'bibliotheek' en vervolgens gebruiken in een publicatie (voetnoten en bibliografie). Citeren wordt hierdoor een zaak van enkele kliks in plaats van een tijdrovende handmatige klus. Je haalt je referentie gewoon op uit je 'bibliotheek' van verwijzingen en zet ze als voetnoot op de juiste plaats in je tekst. Je kunt dezelfde, steeds groeiende bibliotheek gebruiken voor al je publicaties.
Via deze aanpak, ben je ook zeker dat je over alle onderdelen van een bibliografische referentie beschikt en niet op de allerlaatste dag nog naar de bibliotheek moet hollen om ontbrekende gegevens (paginanummers, plaats van uitgave...) aan te vullen.
Enkele voorbeelden van reference managers zijn:
Mendeley, Zotero en Juris-M zijn gratis. EndNote heeft een gratis online basisversie, EndNote Basic, maar UHasselt heeft ook een licentie op de uitgebreidere desktopversie. Deze desktopversie kun je downloaden via de UHasselt software pagina.
Tip: Bibliografische software gebruiken is pas zinvol als je voldoende aandacht hebt voor folderbeheer (bijv. 1 folder per paper). Anders krijg je gegarandeerd problemen bij het opstellen van je literatuurlijst.
Opgelet: Kijk geïmporteerde referenties steeds na op mogelijke fouten en pas manueel aan waar nodig.
Om Zotero optimaal te kunnen gebruiken, installeer je de volgende twee zaken:
Als je je lokale Zotero-bibliotheek ook online wenst te beheren (en dus pc-onafhankelijk wil werken), volg dan de volgende stappen:
Wil je snel aan de slag, raadpleeg dan de Quick Start Guide. Je kunt ook het volgende filmpje bekijken (gemaakt door de Laurier Library), waarin in slechts 4 minuten de belangrijkste functionaliteiten van Zotero worden toegelicht.
Op de Zotero website staat een uitgebreidere handleiding en een link naar verschillende - door gebruikers gemaakte, dus geen officiële - videotutorials.
Referenties bewaren
Klik op het Zotero Connector-icoontje rechts van de adresbalk van je browser. (Dit icoontje is enkel beschikbaar als Zotero referenties kan lezen op deze webpagina.) Indien de pagina meerdere referenties bevat, ziet het icoontje eruit als een folder:
Indien de pagina slechts één referentie weergeeft, verandert het Zotero-icoontje van een folder naar een icoon dat het type item weergeeft (een boek, een artikel, YouTube video...):
Niet alleen de gewenste referenties komen in je Zotero-bibliotheek terecht, ook de gekoppelde pdf’s worden automatisch toegevoegd bij het opslaan van de items. Indien gewenst kan je bijv. ook een link naar het bestand opnemen.
Referenties ordenen
Verplaats je referentie(s) vanuit je hoofdfolder (Mijn Bibliotheek) naar de gewenste subfolder in je Zotero-bibliotheek. Tip: sorteer je hoofdbibliotheek volgens toevoegdatum.
Referenties ordenen d.m.v. tags
Je kunt tags toevoegen aan je items:
Opgelet: Bij het downloaden van sommige referenties komen hun tags automatisch mee. Je kan die optie uitzetten in je Zotero Voorkeuren.
Referenties delen
Als je met meerdere personen samen aan een opdracht werkt, kan het nuttig zijn om je referenties te delen. Dit kan eenvoudig via het creëren van een groep. Vergeet niet te synchroniseren om zo de laatste publicaties van de groep te zien.
Referenties citeren
Versleep je referenties naar een tekstverwerker (bijv. Word) en/of genereer automatisch een bibliografie.
Na installatie van Zotero zal in Word automatisch een Word plugin verschijnen:
Als je Zotero niet vindt in de navigatie bovenaan, dan kan je in je lokale Zotero-bibliotheek de plugin installeren via Bewerken -> Voorkeuren -> Citeren -> Tekstverwerkers.
Referenties exporteren
Je kunt zowel je hele bibliotheek als een folder of item exporteren.
De gewenste referentiestijl kiezen
In je Voorkeuren (via Bewerken -> Voorkeuren) kun je onder de tab Citeren -> Stijlen één van de vele beschikbare referentiestijlen kiezen. Zotero ondersteunt de meeste standaarden van referentiestijlen.
Mendeley is zowel een webtoepassing als een stand-alone toepassing (Mendeley Reference Manager for Desktop). Via de website maak je een account aan en kan je desgewenst de software downloaden. Deze is volledig gratis en werkt met alle bekende browsers; er is zelfs een mobiele toepassing.
Je lokale Mendeley bibliotheek wordt automatisch gesynchroniseerd met je online bibliotheek, zodat je pc-onafhankelijk kan werken.
Wil je snel aan de slag, bekijk dan het volgende filmpje, waarin in 2 minuten een overzicht wordt gegeven van de belangrijkste functionaliteiten van Mendeley.
Een uitgebreidere handleiding is te vinden op de Mendeley website.
Opgelet! Als je nog de oude Mendeley Desktop gebruikt, upgrade je best naar de nieuwe Mendeley Reference Manager. Meer informatie over hoe je dit kan doen, vind je op de Mendeley website.
Referenties bewaren
Installeer de webimporter en voeg zo referenties toe aan Mendeley. De webimporter werkt met alle bekende browsers.
Referenties ordenen
Sleep je referentie(s) vanuit je hoofdfolder (All References) naar de gewenste subfolder (onder Collections) in je Mendeley-bibliotheek. Tip: sorteer je hoofdbibliotheek volgens toevoegdatum.
Referenties delen
Ook met Mendeley kan je je referenties delen met anderen. De webtoepassing is zelfs opgevat als een sociale netwerksite die toelaat nieuwe mensen met gelijklopende interesses te ontmoeten. Om referenties te delen, maak je een groep aan.
Referenties citeren
Download Mendeley Cite en gebruik het in Word om referenties te citeren.
Referenties exporteren
Meer info over hoe je je referenties exporteert, vind je hier.
Notities maken en stukken tekst markeren
Je kunt notities maken bij (stukken tekst van) je referenties en tekst markeren in opgeladen pdf documenten. Je kunt notities en markeringen verzamelen in je Notebook. Meer informatie vind je hier.
Om EndNote optimaal te kunnen gebruiken, installeer je de volgende twee zaken:
Als je jouw lokale EndNote bibliotheek ook online wenst te beheren (en dus pc-onafhankelijk wil werken): Maak na het downloaden van EndNote (desktop) een EndNote Web account aan. Ga vervolgens naar EndNote (desktop) en volg de instructies in de volgende clip. EndNote zal je lokale EndNote-bibliotheek automatisch synchroniseren met je online EndNote-bibliotheek.
Wil je snel aan de slag, maak dan eerst en vooral een Library aan. Hoe je dit doet, wordt uitgelegd in onderstaand filmpje, waarin ook in slechts 7 minuten de belangrijkste functionaliteiten van EndNote desktop worden toegelicht:
Een volledige handleiding voor deze applicatie vind je hier. Op de website van EndNote vind je ook een hele reeks videotutorials.
Referenties bewaren
Hiervoor zijn er verschillende mogelijkheden:
Referenties ordenen
Referenties delen
Als je met meerdere personen samen aan een opdracht werkt, kan het nuttig zijn om je referenties te delen. Dit kan eenvoudig via de Share optie:
Referenties citeren
Referenties exporteren
De gewenste referentiestijl kiezen
Je kunt de getoonde referentiestijl wijzigen door bij een willekeurige referentie de gewenste stijl uit de dropdown te kiezen:
Je kunt ook via Tools -> Output Styles een andere referentiestijl kiezen. EndNote ondersteunt de meeste standaarden van referentiestijlen.
Algemene reference managers hebben moeite met het ondersteunen van juridische referenties. De V&A-referentiestijl ('Verwijzingen en Afkortingen'), die in Vlaanderen als de officiële citatiestijl wordt beschouwd voor juridische teksten, is immers geen referentiestijl die standaard wordt aangeboden in Mendeley, Zotero of Endnote.
Juris-M biedt een oplossing voor dit probleem. Juris-M is een variant van Zotero (een gratis en open source softwarepakket) met extra functionaliteit voor het opslaan en citeren van juridische en meertalige referenties.
Tips
Referenties manueel op punt zetten
Toevoegen van citaties in een Word bestand
Toevoegen van een bibliografie in een Word bestand